Voor deze “Uitgelicht” reizen we af naar de andere kant van de wereld, Nieuw Zeeland.

Nieuw Zeelandse wijngebieden, met een totaal van 38.680ha (cijfers 2019), vind je over een afstand van ruim 1600 kilometer, van subtropisch Northland (36°zb) op het Noord Eiland tot het koelere Central Otago (46°zb) op het Zuid Eiland waar de zuidelijkste wijngaarden ter wereld liggen! En geen enkele van de totaal 2023 wijngaarden ligt verder dan 120 kilometer van de oceaan af, zodat hier over het algemeen een maritiem klimaat heerst met her en der een microklimaat.

Zoals eerder benoemd, is dit relatieve nieuwe wijnland verdeeld over 2 eilanden, het Noord Eiland en het Zuid Eiland, beiden met hun eigen karakteristieken op wijngebied van zowel ligging van de wijngaarden, gemiddeld aantal zonuren, druivenrassen en wijnstijlen.

Er is zoveel te vertellen over dit interessante (wijn)land, dat het moeilijk kiezen is waar te beginnen! Maar laten we beginnen bij het begin, een stukje wijngeschiedenis..

1819-1900

1819 > Missionaris Samuel Mardsen plant als eerste in Kerikeri, Northland, de allereerste wijnstokken aan.

1838 > Bischop Jean Bapstiste Pompallier arriveert in Hokianga, Northland, en brengt Franse wijnstokken mee. Wanneer hij andere Missie posten opzet in de rest van het land, legt hij ook daar wijngaarden om miswijnen te produceren. En zo pionierde hij o.a. in Hawkes Bay en Gisborne.

1870 > De Duitse immigrant Heinrich Breidecker produceerde wijn in Hokianga, Northland. Meer dan een eeuw later wordt hij geëerd door “The Wine Institute of New Zealand”  door zijn naam te verbinden aan een Geisenheim Riesling kloon CD49 / 84 (RieslingxSeibel) welke gebruikt wordt in de zuidelijke wijngebieden in bv Central Otago.

1895> De Nieuw Zeelandse premier Richard John Seddon roept de hulp in van visionair viticulturist Romeo Bragato, op dat moment werkzaam voor het gouvernement  in Victoria Australië, om de potentie voor wijnbouw in Nieuw Zeeland te onderzoeken. Na zijn rondreis door het land is zijn conclusie; Er is land dat ongeschikt is, maar zeker ook land dat zeer geschikt is om witte, rode maar ook om champagnestijl wijnen te maken. Getriggerd door zijn optimisme ontstond er veel animo om wijngaarden aan te leggen. 

1900

1902 > Tijdens zijn eerste bezoek ontdekte Romeo Bragato dat er in bestaande wijngaarden de phylloxera heerste (druifluis epidemie), hij kwam terug om de verspreiding verder te onderzoeken en de functie van regerings viticulturist van Nieuw Zeeland te aanvaarden. Op zijn pad om de kwaliteit van wijn maken te verhogen, importeerde hij phylloxera resistente wijnstokken en nieuwe variëteiten en haalde hij tevens docenten in wijn cultivatie binnen.

1902 > De Libanese immigrant Assid Abraham Corban plant een 1,6 ha wijngaard aan in Henderson West Auckland en zal uiteindelijk uitgroeien tot lands grootste wijnhuis in de jaren ’20 wat ze volhouden tot de jaren 60.

1934 > DeKroatisch immigrant Ivan Yukich richt een kleine wijngaard in op de heuvel boven Titirangi in Auckland en noemt het “Montana”. Zijn zonen Frank en Maté bouwen Montana uit tot het grootste wijnconcern van Nieuw Zeeland!

1943 > Nikola Nobilo, van origine van het eiland Korcula in Dalmatië, plant wijnstokken in Huapai West Auckland en legt daarbij de basis van één van de leading wijnproducenten heden ten dage, NOBILO WINE GROUP.

1961 > George Fistonich richt het, inmiddels beroemde, wijnhuis “Villa Maria” op in Mangere Auckland.

1963 > Penfolds Wines (NZ) begint in Henderson West Auckland.

Eind jaren 60 > Het nationale wijngaard areaal groeit gestaag nadat Corbans en later ook Montana , gaat pionieren met contract wijndruiftelers in Gisborne.

1973 > Montana breidt uit naar Marlborough op het Zuid Eiland. Ook in dit jaar; Seagram wordt voor 40% aandeel houder binnen het Montana concern.

1985 > Cloudy Bay komt voor het eerst met hun Marlborough Sauvignon Blanc op de markt, wat gelijk een hit is in Groot Brittannië en Australië.

1986 > Montana Wines neemt Penfold NZ over en wordt daarmee de grootste producent van het land met ruim 40% van de markt.

1987 > Seagram besluit Montana te verlaten, het bedrijf wordt vanaf dan ondergebracht in een investering maatschappij.

2000 > Montana neemt Corbans Wines over.

2000 > BRL Hardy koopt Nobilos op, de eerst genoemde zou later fuseren met Constellation Wine Group.

Thans valt Montana / Brancott Estate onder de Pernod Ricard Group en is het enorme grote Villa Maria het enige familie bedrijf dat niet opgeslokt is door één of andere grote drankgigant.

De wijngebieden

Zoals eerder vermeld bestaat Nieuw Zeeland uit twee hoofd eilanden, Noord en Zuid. Hieronder zie de verdeling van de wijngebieden met hun sub gebieden over beide eilanden.

Noord Eiland:

1. Northland (ten noorden van Auckland)
2. Auckland met West Auckland, Waiheke Island en Matakana
3. Waikato & Bay of Plenty (ten zuiden van Auckland)
4. Gisborne met o.a. Ormond, Patutahi en manutuke
5. Hawkes Bay met Coastal Areas, Hillsides en Alluvial Plains (deze zijn weer onderverdeeld in kleinere districten zoals de beroemde Gimblett Gravels, Esk Valley en Te Awanga)
6. Wairarapa met  Martinborough , Gladstone en Masterton

Zuid Eiland:

1. Marlborough met Southern  Valleys, Wairau Valley en Awatere Valley
2. Nelson met Brightwater, Waimea Plains, Upper Moutere Hills, Richmond, Motueka en Golden Bay
3. Canterbury & North Canterbury met Waipara Valley, Canterbury Plains, Banks Peninsula
4. Central Otago & North Otago met Wanaka, Gibbston, Bannockburn, Alexandra, Bendigo, Cromwell/Pisa/Lowburn en  Waitaki Valley (meest recent)

We bespreken hieronder de drie grootste en het meest zuidelijke wijngebied.

–Marlborough, de grootste van allemaal! 26.850ha!

Dit wijngebied ten noorden op het Zuid Eiland, met Blenheim als regio hoofdstad, heeft met zijn Sauvignon Blanc wijnen er voor gezorgd dat Nieuw Zeeland op de wereld (wijn)kaart staat.

Hier ging in 1875 voor het eerst een wijnstok de grond in, door Charles Empson op Auntsfield vineyard, regio’s eerste commerciële wijngaard in Fairhall district.

Honderd jaar later in 1973 legt Montana Wines bijna  810ha commerciële wijngaard aan op wat nu Fairhall Estate heet,  in 1976 volgt de eerste magere oogst van Müller Thurgau en Cabernet Sauvignon welke nog werd verwerkt in Montana’s Gisborne Winery op het Noord Eiland. 2 jaar later bouwt Montana regio’s grootste winery, thans bekend als The Brancott Winery and visitors centre.

Met een gemiddeld aantal zonuren van 2409 uur en slechts 655mm regen per jaar, tel daarbij op de beschutte ligging achter de bergen in het westen en de zeewind vanuit het oosten, gevarieerde bodems van grind tot klei, dan kun je niet anders stellen dat dit de hemel op aarde is voor wijnboeren en wijntoeristen!

Enkele wijnhuizen , een greep uit de meer dan 120 wineries!

-Awatere River                         -Saint Claire Family Estate

-Babich Wines                          -FROMM Winery                     

-Tohu Wines                            -Brancott Estate                      

-Hans Herzog Estate                 -Villa Maria

-Cloudy Bay Vineyards              -Matua                                   

-Wairau River Wines                 -Kim Crawford                         

-Misty Cove Wines                    -Yealands Estate Wines

-Dashwood                              -Nobilo

Druivenrassen

Uiteraard is hier met 22.369ha Sauvignon Blanc het meest aangeplant gevolgd door Pinot Noir 2669ha, Chardonnay 1095ha en Pinot gris 1082ha, blijft er een aantal ha over die verdeeld zijn over 29 andere rassen zoals Riesling, Syrah, Viognier, Tempranillo, Arneis, Merlot, Grüner Veltliner en zelfs Montepulciano!

Wijnproeven

Een bekende wijnroute in Marlborough is “The Golden Mile” , een 6km lange tocht langs diverse wijnhuizen met “Cellar Doors” , proeflokaal met wijnwinkel, die het beste per fiets gedaan kan worden…;-)

-Hawkes Bay, 4.771ha

Hawkes Bay ligt op het Noord Eiland, zo’n 200km ten zuiden van Gisborne en ongeveer 300km te noorden van hoofdstad Wellington. Napier en Hastings zijn de belangrijkste steden. Dit is het Walhalla voor foodies en wijnliefhebbers, met talloze wijnrestaurants, tastingrooms en wijnroutes is Nieuw Zeelands 2^e regio in grote, ”a place don’t miss it”

Hawkes Bay telt zo’n 88 wijnhuizen, voornamelijk kleine boutique stijl producenten, die wijnen maken van crispy droog mousserend tot vol aromatisch Bordeauxstijl rood en alles wat er tussenin zit.

De Franse Missionaris van Marist, vader Lampila, bouwde hier als eerste wijngaarden aan in 1851, thans bekend als de Mission Estate Winery in Taradale Hills, iets ten z.w. van Napier, om er miswijnen te maken.

Alhoewel het mogelijk is om hier elke type en stijl wijn te produceren, ligt toch wel de nadruk op volle ronde Chardonnay’s, zachte Sauvignon Blanc (dus niet die crispy types uit Marlborough) en robuste rode Bordeauxstijl blends. Dit kan ook, want je hebt hier verschillende landschapsstijlen en bodemtypes, zoals de koele kustvlaktes rond Te Awanga ten zuiden van Napier en Esk Valley ten noorden ervan, het warme binnenland van o.a. Dartmoor Valley en River Valleys met zijn diverse bodemtypes en variaties in hoogtes.

De Sauvignon Blanc wijnen zijn hier minder crispy en vegetaal (lager Methoxypyrazine gehalte dat het typische groene tintje geeft  zoals vers gemaaid gras, buxes en katte pis) dan in Marlborough.

Er zijn hier zelfs producenten die hier Sauternes achtige zoete wijnen produceren,Late Harvest of zelfs met Botrytis! (edele rotting) Dit gebeurt in gebieden waar de omstandigheden nagenoeg hetzelfde zijn als in Europa, wijngaarden in de buurt van rivieren of meertjes, met ochtend mist. Alpha-Domus Estate in the Triangle district ten westen van Hastings is zo’n wijnhuis die van Sémillon heerlijke Botrytis wijnen maakt.

Enkele wijnhuizen

-Mission Estate Winery                  -Esk Valley                               -Trinity Hill

-Vidal                                                  -Te Mata

-Clairview Estate winery                 -William Murdoch Wines

-Stonecroft wines                             -Alpha Domus  

Druivenrassen

Bordeaux blends zijn populair hier in Hawkes Bay, echter is Merlot vaak het meest vertegenwoordigt in de blend. Merlot telt 1018ha en Cabernet Sauvignon slechts 194ha. Daarnaast vind je hier ook enkele hectaren aan Malbec en Cabernet Franc.

Chardonnay is leading met 1039ha gevolgd door Sauvignon Blanc met 1035ha, Pinot Gris 475ha, Syrah 329ha, Pinot Noir 231ha, blijft er zo’n 360ha over aan diverse druivenrassen zoals Viognier, Sémillon, Tempranillo, Gewürztraminer en enkele wijngaarden met experimentele, m.n. Spaanse en Italiaanse, druivenrassen.

Wijnproeven

Ook in Hawkes Bay zijn er tal van Cellar Doors, eventueel met restaurant en/of wijnbar, waar naar hartenlust kan worden geproefd!

-Gisborne, 1.190ha

Volgens locals hét  Chardonnay-centrum van Nieuw Zeeland!

Het is in ieder geval met ruim 50% van de totale aanplant hier in Gisborne, ook wel Poverty Bay genoemd, het meest mee aangeplant.

De wijnen van deze druiven in dit warme en relatief vochtige gebied op Noord Eiland zijn vaak rond, toegankelijk en bulken vaak van het tropische fruit. Dit zijn wijnen om te drinken zodra ze in de fles zitten, dus vooral niet bewaren! De wijnen sluiten mooi aan op de lokale keuken die vooral bekend staat om schelp,- en schaaldieren en snapper.

In dit op 3^e na grootste wijngebied schijnt als eerste de zon over de wijngaarden in Nieuw Zeeland, zo oostelijk ligt het.

Uit deze regio (én uit Hawkes Bay) haalt ook Lindauer, Nieuw Zeelands grootste exporteur, zijn Chardonnay en Pinot Noir druiven om er mousserende wijnen van te maken, traditioneel, met 2^e gisting op fles. Het wijnhuis behoort overigens tot het Australische Lion Beer groep.

Wijnbouw gebeurt hier met relatief weinig wijnbedrijven verdeeld over een mix van enorm grote , bijna wijnfabrieken, én Boutique Wine Estates én contract growers, boeren die hun druiven verkopen aan de hoogste bieder of een contract hebben met de grootste wijnproducenten/huizen in Nieuw Zeeland zoals bijvoorbeeld Villa Maria Estate, Montana Brancott, Corban en INDEVIN.

Enkele wijnhuizen

-Lindauer

-Ashwood Estate

-HiHi Wines

-Millton Vineyard & winery (Biodynamisch)

-Matawhero Wines

Druivenrassen

Chardonnay is met 574ha het meest aangeplant gevolgd door Pinot Gris met 261ha.

Sauvignon Blanc 159ha, Gewürztraminer 35ha, Merlot 27ha blijft er 159ha over voor zo’n 22 verschillende druivenrassen zoals Muscat, Müller Thurgau (vroeger één van den meest aangeplante rassen in Gisborne), Sémillon, Pinot Noir en Chenin Blanc.

Wijnproeven

Uiteraard bij de Celler Doors, maar ook in de talloze restaurants en wijnbars in Gisborne.

-Central Otago, 1.884ha

Qua wijngaard oppervlakte zou je zeggen dat dit wijngebied groter is dan Gisborne, maar qua gemiddelde opbrengst per oogstjaar ligt het met 11.000 ton t.o.z.v. 16.000 ton in Gisborne een stuk lager (ter illustratie, Marlborough produceerde in 2019 ruim 305.000ton!). Dat komt omdat er minder stokken per ha aangeplant kunnen worden per wijngaard, daar er hier meer op berghellingen aangeplant moet worden om vorstschade te beperken, en liggen de uitgestrekte wijngaarden van Gisborne voornamelijk in de vlakke delen zoals bv in Patutahi.

In dit zuidelijkste wijngebied ter wereld en Nieuw Zeeland’s hoogste, heerst er een continentaal klimaat, wat wil zeggen ijskoude winters, korte, hete, droge zomers met aanzienlijk verschil tussen dag en nacht temperatuur. In dit bergzame gebied waar het hele jaar door geskied kan worden, ligt het jaarlijks gemiddeld aantal zonuren in b.v. Queenstown op 1921 met 913mm regenval en,in het meest zuidelijke, subgebied Alexandra op 2025 uur met maar 360mm regenval. Het zonlicht is hier zeer intens door gat in de ozonlaag. Doordat hier de kans op nachtvorst groot is in de periode dat de knoppen uit komen, hebben een aantal wijnhuizen windmolens in hun wijngaarden geplaatst die aangedreven worden door zonne energie, de koude lucht wordt dan als het ware weggeblazen.

In 1864 werd in de buurt van Clyde, iets ten noorden van Alexandra, door de Fransman Jean Desiré Feraud de eerste wijnstokken aangeplant, in 1881 won hij met zijn Bourgogne stijl wijnen een prijs in Sidney.

Niet te min duurde het tot 1895 dat Romeo Bragato (zie stukje geschiedenis hierboven) Central Otago bezocht en concludeerde dat het geschikt was voor aanplant van wijndruiven. Het waren echter Rolfe Mills, de grondlegger van het moderne wijn maken in Central Otago, en zijn vrouw Lois die in 1976 met de aanleg van de Rippon Vineyard in Wanaka het startschot gaven tot de wijnindustrie die we nu kennen.

Black Ridge Vineyard is momenteel het zuidelijkst gelegen wijngaard ter wereld en ligt op ongeveer 45° ZB. Al met al zijn er tegenwoordig zo’n 135 Wineries in Central Otago, meeste van hen zijn Boutique Wineries, terwijl het in er 1997 nog slechts 14 waren!

Enkele wijnhuizen

-Black Ridge                 -Mount Edward

-Chard Farm                 -Mt. Difficulty

-RIPPON Vineyard         -Tarras Vineyards

-Gibbston Valley           -Shaky Bridge Wines

-Māori Point                 -Pisa Range Estate

Druivenrassen

Pinot Noir, Pinot Noir en nog eens Pinot Noir, bijna 1500ha zijn hier aangeplant! En nog steeds groeit het aantal hectaren per jaar!

Met 190ha volgt Pinot Gris, 68ha Riesling, 57ha Chardonnay en slechts 39ha aan Sauvignon Blanc. Blijft er 36ha over voor andere rassen als Gewürztraminer, Chenin Blanc, Grüner Veltliner enz.

Wijnproeven

Ook hier hebben de meeste Wineries  Celler Doors, zowel met als zonder restaurant.

Tot Slot

Hoewel ik heb geprobeerd heb om zoveel mogelijk te vertellen over dit indrukwekkende en relatief jonge wijnland, zal ik zeker het een en ander vergeten zijn te benoemen. Ik heb het beperkt tot de 3 grootste gebieden en ben geëindigd met het wijngebied dat op dit moment het meest in ontwikkeling is en daardoor voor ons als wijnliefhebbers het meest interessant.   

Ik hoop u hierbij uitgedaagd te hebben om eens te kiezen voor zo’n heerlijke crispy Marlborough Sauvignon Blanc, fruitige Pinot Noir uit Central Otago, volle Bordeaux-stijl wijn uit Hawkes Bay of een volle tropische Chardonnay uit Gisborne.

Cheers!

Bronnen: -New Zealand Winegrowers https://www.nzwine.com/
-Wine in New Zealand-Caroline Courtney
-The World Atlas of Wine by Jancis Robertson & Hugh Johnson
-Google earth